Ebu Hurejra transmeton se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu alejhi ue sel-lem ka thënë:
“Një rob bëri një gjynah dhe tha: O Zot, bëra gjynah ndaj më fal! – Zoti tha: Robi im e diti se ka një Zot që e fal gjynahun por edhe ndëshkon për të. Ia fala robit tim.
Pastaj qëndroi aq sa dëshiroi Allahu, pastaj bëri përsëri gjynah dhe tha: O Zot, bëra një gjynah tjetër prandaj më fal. – Tha (Allahu): E diti robi im se ai ka një Zot që e fal gjynahun por edhe ndëshkon për të! Ja fala robit tim.
Pastaj qëndroi një kohë aq sa dëshiroi Allahu, pastaj bëri përsëri gjynah dhe tha: O Zot bëra një gjynah tjetër, prandaj më fal! – Tha: E diti robi Im se ai ka një Zot që e fal gjynahun por edhe ndëshkon për të. Ja fala robit Tim.” (Në një transmetim ka ardhur shtesa: “Bëj çfarë të duash se të kam falur!”)
E transmeton Muslimi dhe Buhariu me nr. 7232.
Thotë Ibn Haxheri (përmbledhtas): Ai që këmbëngul në gjynahe është nën dëshirën e Allahut të Lartësuar; nëse dëshiron e dënon e nëse dëshiron e fal për shkak të së mirës së madhe që gjendet tek ai, e cila është besimi i tij se ka një Zot Krijues që dënon por edhe fal, prandaj edhe ai kërkon falje prej Allahut. Ka ardhur tek fjala e Allahut: “Kush vjen me një të mirë, ai do të ketë (si shpërblim) dhjetë si ajo.” Dhe nuk ka të mirë më të madhe sesa teuhidi.
Po ashtu, ky rob ka shfaqur keqardhjen dhe pishmanllëkun e tij pas çdo gjynahu, dhe “keqardhja (pishmanllëku) është teube” siç ka ardhur në hadithin që e ka transmetuar Ibn Maxheh etj. prej Ibn Mesudit, dhe është hadith hasen (i mirë).
Kurtubiu ka thënë: Ky hadith tregon për dobinë madhështore që ka istigfari (kërkimi i faljes prej Allahut), për madhështinë e bujarisë së Allahut, gjerësinë e Mëshirës dhe Butësisë së Tij. Por ky istigfar është ai kuptimi i të cilit është i rrënjosur thellë në zemër dhe e shoqëron fjalën e gjuhës ashtu që të shkëputet zinxhiri i vazhdimësisë së mëkateve, dhe që e shoqëron keqardhja për gjynahun e cila është përkthim i teubes. Për këtë dëshmon edhe hadithi: “Më i miri prej jush është çdo i sprovuar që pendohet shumë.” Kuptimi i tij është: Ai që e përsërit pendimin sa herë që përsërit gjynahun ashtu që sa herë që e përsërit gjynahun kthehet i penduar, dhe jo ai që thotë: Estaghfirullah (më fal o Allah) me gjuhën e tij ndërsa zemra e tij këmbëngul në atë gjynah, sepse istigfari i këtij ka nevojë për istigfar.
Për këtë dëshmon edhe hadithi i përcjellë nga Ibn Abasi (merfuan, si thënie të Profetit sal-lAllahu alejhi ue sel-lem: “I penduari prej gjynahut është si ai që s’ka kryer gjynah.” Ndërsa ai që kërkon falje për gjynahun e tij duke vazhduar në të, është si ai që tallet me Zotin.”
Më e sakta është se fjala: “Ndërsa ai që kërkon falje për gjynahun e tij duke vazhduar në të, është si ai që tallet me Zotin”, është fjalë e sahabit (Ibn Abasit).
Fillimi i hadithit është tek Ibn Maxheh dhe Taberani prej Ibn Mesudit, dhe zinxhiri i tij është i saktë.
Kurtubiu thotë: Kuptimi i këtij hadithi është se kthimi te gjynahu është më i shëmtuar se kryerja e tij për herë të parë, sepse ai i ka shtuar gjynahut edhe prishjen e pendimit. Përsëri kthimi tek pendimi është më i mirë se pendimi i parë, sepse ai i ka shtuar pendimit edhe kërkimin e vazhdueshëm prej Bujarit, përgjërimin në lutjen e tij dhe të qenit i vetëdijshëm se nuk ka Falës të gjynahut përveç Tij.
Ka thënë Neueuiu: Nga ky hadith kuptohet se edhe nëse përsëriten gjynahet 100 herë, madje 1000 herë apo më shumë dhe robi pendohet prej tyre çdo herë, pendimi i tij pranohet. Gjithashtu edhe nëse pendohet për të gjitha ato me një pendim të vetëm pendimi i tij është i saktë.
Dhe fjala: “Bëj çfarë të duash” ka kuptimin që për sa kohë bën gjynahe dhe pendohesh, Unë të kam falur!
Ka thënë Subkiu: “Istigfari është kërkimi i faljes me gjuhë, ose me zemër, ose me të dyja. E para ka dobi sepse është më e mirë se heshtja dhe sepse me të njeriu e bën zakon fjalën e mirë. E dyta është shumë e dobishme, ndërsa e treta është më e plotë se dy të parat. Por të gjitha ato nuk e fshijnë gjynahun derisa të ekzistojë edhe pendimi, sepse gjynahqari këmbëngulës në gjynahe mund të kërkojë falje por kjo nuk e bën të domosdoshme prezencën e pendimit tek ai. Sidoqoftë, tek njerëzit fjala ‘estagfirullah’ e përfshin edhe pendimin për gjynahun (keqardhjen për të), prandaj ai që beson kështu ai padyshim ka për qëllim teuben. Disa dijetarë kanë përmendur se pendimi nuk plotësohet veçse duke kërkuar falje, për shkak të ajetit: “Dhe kërkojini falje Zotit tuaj, pastaj pendohuni tek Ai.”
Marrë me pak shkurtime nga “Fet’hul Barij”, vëllimi i fundit, fq. 479-480.
Dosje: Teube