Ora e përgjigjes së lutjes ditën e xhuma

Pas mbarimit të namazit të xhumasë nuk mbetet gjë tjetër prej angazhimeve të saj, veçse shfrytëzimi i orës së pranimit të duasë në këtë ditë, siç ka ardhur në hadithet e sakta.

Prej tyre: Ebu Hurejra – radiallahu anhu – tregon se ka dëgjuar Profetin – alejhi selam – duke thënë: “Në ditën e xhuma ka një orë gjatë së cilës kushdo që është duke u falur dhe i lutet Allahut për diçka, Ai i’a jep atë.”^[1]

Në lidhje me caktimin e kësaj ore janë disa mendime në mesin e dijetarëve të Islamit, por dy mendimet më me bazë janë si më poshtë.

Mendimi i parë: Ora e përgjigjes së duasë është koha kur imami ulet në minber derisa të mbarojë namazi i xhumasë.

Ky mendim mbështetet në një hadith ku Abdullah bin Umer – radiallahu anhu – pyet Ebu Burden, të birin e Ebu Musa El-Esh’arij – radiallahu anhu: “A e ke dëgjuar babain tënd të thotë ndonjë gjë nga Profeti – alejhi selam – për orën e xhumasë? Ai i thotë: E kam dëgjuar atë se e ka dëgjuar Profetin – alejhi selam – të thotë: Ajo (orë) është mes kohës kur imami ulet në minber deri kur mbaron namazi.”^[2]

Kjo përgjigje mendohet të mos jetë nga Profeti – alejhi selam, dhe imam Muslimi i cili e ka transmetuar është kritikuar për përfshirjen e këtij hadithi mes haditheve të Profetit – alejhi selam. Ky hadith sipas një transmetimi tjetër shfaqet si mendim i Ebu Musa El-Esh’arij – radiallahu anhu – dhe jo si fjalë profetike. Kështu citon imami i madh i hadithit Darakutni, dhe e pason atë imami i hadithit në kohën tonë sheih Albani – Allahu e mëshiroftë.^[3]

Mendimi i dytë: Ora e përgjigjes së duasë është ora e fundit e xhumasë para perëndimit të diellit.

Ky mendim mbështetet tek një hadith i Xhabir bin Abdilah – radiallahu anhu – se Profeti – alejhi selam – ka thënë: “Dita e xhumasë është 12 orë. Nuk ka musliman që i lutet Allahut për diçka veçse Allahu i’a jep atij. Kërkojeni atë në orën e fundit pas ikindisë.”^[4]

Mendimi i dytë është mendimi më i saktë i dhënë për këtë çështje, dhe kjo për disa arsye.

E para: Hadithi i Ebu Musa El-Esh’arij – radiallahu anhu – në të cilin mbështetet mendimi i parë, mund të mos jetë fjalë e Profetit por fjalë e vet Ebu Musa El-Esh’arij – radiallahu anhu. Ndërsa hadithi i Xhabirit – radiallahu anhu – është padyshim fjalë profetike, sepse nuk kritikohet nga ana e zinxhirit të transmetimit të tij.

E dyta: Ky mendim përkrahet edhe nga fjala e një sahabi të nderuar Abdullah bin Selam – radiallahu anhu, i cili e konfirmon caktimin e kësaj ore edhe te librat e mëparshëm të Allahut sepse ai njihet për diturinë e tij në lidhje me ata libra.

Ebu Hurejra – radiallahu anhu – tregon se është takuar njëherë me Kab El-Ahbar (tabi’in i njohur gjithashtu për njohuritë e tij në lidhje me librat e mëparshëm të Allahut), dhe kanë biseduar në lidhje me orën e përgjigjes së duasë ditën e xhuma. Ai tregon: “Kabi më tha: Ajo është një ditë në vit. Unë i thashë: Jo, ajo është çdo xhuma. Atëherë Kabi lexoi Teuratin dhe më tha: Të vërtetën ka thënë i Dërguari i Allahut. Pastaj takova Abdullah bin Selamin -radiallahu anhu – dhe i tregova për bisedën time me Kabin në lidhje me xhumanë, dhe se Kabi më tha: Ajo është një ditë në vit. Ai tha: E ka gabim Kabi. I thashë: Ai pastaj lexoi Teuratin dhe më tha se është në çdo xhuma. Ai më tha: Mirë e ka Kabi.

Pastaj Abdullah bin Selami tha: Unë e di se cila orë është ajo. I thashë: Ma trego dhe mos u trego koprrac ndaj meje! Ai tha: Ajo është ora e fundit e ditës së xhuma. I thashë: Si mund të jetë ora e fundit e ditës së xhuma, ndërkohë që Profeti -alejhi selam- ka thënë: “Nuk rastis në atë moment ndonjë rob musliman duke u falur”, dhe ajo është kohë që nuk lejohet në të falja. Tha: A nuk ka thënë Profeti – alejhi selam: Kush ulet në ndonjë mexhlis duke pritur namazin është në namaz derisa t’a falë atë? I thashë: Sigurisht që po! Ai tha: Atëherë, kjo është.”^[5]

E treta: Ora e fundit e ditës së xhuma është edhe ora kur u krijua Ademi – alejhi selam – dhe Allahu i Madhëruar i kërkoi melaikeve t’i bien atij në sexhde, siç ka ardhur në një hadith tjetër të Ebu Hurejres – radiallahu anhu – ku thuhet se Profeti – alejhi selam – ka thënë:

“Allahu e krijoi Ademin ditën e xhuma pas ikindisë, në orën e fundit prej orëve të ditës së xhuma, mes ikindisë dhe natës(në perëndim të diellit).”^[6]

Kjo orë i përshtatet veçorisë më kryesore të ditës së xhuma që është: Krijimi i Ademit – alejhi selam, babait të njerëzimit. Pikërisht për këtë arsye u është dhënë atyre si kohë e pranimit të duasë.

[1] E transmeton Buhariu dhe Muslimi.

[2] E transmeton Muslimi.

[3] Shih librin “Ilel Ed-Darakutni” 7/212, dhe librin “Daif Ebu Daud” i sheih Albanit 1/397.

[4] E transmeton Ebu Daudi dhe e saktëson sheih Albani.

[5] E transmeton Maliku, Ahmedi, Ebu Daudi, Tirmidhiu, Nesaiu dhe e saktëson sheih Albani.

[6] E transmeton Muslimi.

Dr. Abdullah Nabolli