Kuptimi dhe llojet e interpretimit të Kuranit famëlartë

Allahu i Lartësuar thotë: “Është Ai që të ka shpallur ty (Muhamed) Librin disa vargje të të cilit janë të qarta e me kuptim të drejtpërdrejtë, ato janë themelet e Librit. Kurse disa (vargje) të tjera janë jo krejtësisht të qarta (me kuptime alegorike). Ata, zemrat e të cilëve priren nga e pavërteta ndjekin vargjet më pak të qarta, duke kërkuar të krijojnë pështjellim dhe duke kërkuar t’i komentojnë sipas dëshirës së vet. Por kuptimin e tyre të vërtetë e di vetëm Allahu. Ndërsa ata që janë thelluar në dijeni, thonë: ‘Ne i besojmë (Kuranit). Të gjitha këto (vargje të qarta e alegorike) janë nga Zoti ynë!’ Këtë e kuptojnë vetëm mendimtarët.” |Al Imran: 7|

I pari: Te’uil (interpretim) që do të thotë shpjegim. Domethënë është fjala që qartëson kuptimin e një fraze në mënyrë që të mësohet kuptimi i saj. Kjo është domethënia e zakonshme që përdorin mufesirinët[1] në terminologjinë e shpjegimit të Kuranit, si Ibën Xherir et Taberi dhe të ngjashëm me të.

I dyti: Te’uil (interpretim) që është realiteti dhe natyra ku shpie fjala. Interpretimi i asaj që Allahu na ka informuar për Qënien (dhat) dhe cilësitë e Tij i referohet realitetit dhe natyrës së vërtetë të Qënies së Tij të shenjtë dhe cilësive të Tij. Gjithashtu, edhe interpretimi i asaj që na ka informuar Allahu në lidhje me ditën e fundit i referohet asaj që do të ndodhë realisht në ditën e fundit.

Nisur nga ndarja që përmendëm më lart themi: Ata që janë të mendimit se ajeti në të cilin Allahu thotë: “Ata, zemrat e të cilëve priren nga e pavërteta ndjekin vargjet më pak të qarta, duke kërkuar të krijojnë pështjellim dhe duke kërkuar t’i komentojnë sipas dëshirës së vet. Por kuptimin e tyre të vërtetë e di vetëm Allahu.” Ata thonë se ajeti ndalet këtu duke e bërë pjesën tjetër të ajetit; “Ndërsa ata që janë thelluar në dijeni” si fillimin e një fjalie të re. Me këtë kuptim konkludojnë interpretimin që përmendet në kategorinë e dytë që i referohet realitetit dhe natyrës së vërtetë të fjalës. Kështu, realitetin e Qënies së Allahut, karakteristikat e emrave dhe cilësive të Tij dhe realitetin e Kijametit nuk mund ta dijë askush përveç Allahut.

Përsa u përket atyre që mendojnë se duhet ndalur tek thënia e Allahut: “Por kuptimin e tyre të vërtetë e di vetëm Allahu dhe ata që janë thelluar në dijeni”, – fjala “dhe” është një lidhëz që i bashkon këto dy fjali dhe nuk tregon fillimin e një fjalie të re. Me këtë ata nënkuptojnë dhe konkludojnë kuptimin e kategorisë së parë të te’uilit që është shpjegimi. Prandaj, kur përmendet se Muxhahidi përshembull e di teuilin (shpjegimin) e ajeteve që janë muteshabih[2], atëherë kuptimi është se ai e di shpjegimin e tyre. Nga këtu bëhet e qartë se nuk ka asnjë kontradiktë midis dy mendimeve, por çështja kthehet tek dallimet që ekzistojnë në kuptimin e termit Te’uil.

Ibën Abasi, radiAllahu anhu, ka thënë: Shpjegimi (tefsiri) është katër llojesh:

1.Shpjegim për të cilin askush nuk justifikohet për mosnjohjen e tij, siç është njohja e hallallit dhe haramit.

2. Shpjegim të cilin e njohin arabët prej gjuhës së tyre, siç është kuptimi i fjalës Ilah që do të thotë i adhuruar.

3. Shpjegim të cilin e njohin të thelluarit në dije, siç është kuptimi i fjalës Istiua-lartësim.

4. Shpjegim të cilin nuk e di askush tjetër veç Allahut, dhe këtu bën pjesë njohja reale e Qënies dhe atributeve të Allahut.[3]

Shkëputur nga libri: “Si ta kuptojmë Kuranin?”

Përktheu: Fatjon Isufi

————————————-

[1] Interpretuesit e Kuranit.

[2] Jo të qarta.

[3] E përmend Ibën Kethiri.

Dosje: Kur'ani, Pjesë Libri