Nga thëniet e imamit Ibnu Kajjimil Xheuzijeh në librin e tij Tarikatul hixhratejn dhe babus-seadetejn
Durimi ndaj gjynahut, mund të arrihet me shkaqe të ndryshme, prej tyre përmendim:
1) Njohja e robit rreth shëmtisë së mëkatit,poshtërsisë dhe ultësisë së tij, duke qenë i bindur se Allahu e ka ndaluar për të ruajtur dhe mbrojtur njeriun nga gjërat e ulëta dhe të pahijshme, ashtu sic e mbron prindi i dhembshur fëmijën e tij nga gjërat e dëmshme. Ky shkak e nxit njeriun e llogjikshëm që ta braktisë mëkatin edhe nëse nuk i shoqërohet me kërcënimin për dënim.
2) Ndjesia e të pasurit turp nga Allahu. Robi kur bindet për shikimin e Zotit të tij mbi të dhe pozitën e Tij mbi të, duke qenë i publikuar vizualisht dhe akustikisht para Atij që është i cilësuar me cilësinë e turpit, patjetër që duhet të ndjejë turp për të mos rrezikuar zemërimin e Tij.
3) Marrja në konsideratë e mirësive dhe begative që Allahu i jep robit të Tij, duke ditur se mëkatet i zhdukin mirësitë, sa herë që njeriu mëkaton i eleminohet një mirësi në varësi të madhësisë së mëkatit, e nëse pendohet i kthehet ajo mirësi apo dicka e ngjashme, ndërsa nqs këmbëngul në mëkatin e tij nuk i kthehet ajo e mirë e larguar. Në këtë mënyrë mëkatet vazhdojnë t`i largojnë të mirat e tij, saqë ndoshta ia largon të gjitha të mirat, duke mos harruar që e mira më e madhe e njeriut është besimi: “ Allahu nuk e ndryshon gjendjen e një populli derisa të ndryshojnë vetet e tyre” (er-Rad 11). Psh mëkati i zinasë, i vjedhjes, i pirjes së alkolit, grabitjes, i largojnë mirësitë e robit. Dikush nga selefët ka thënë: Kam bërë një mëkat, ndaj mu pengua namazi i natës për një vit rradhazi. Një tjetër ka thënë: Kam bërë një mëkat dhe për atë më është penguar kuptimi i Kuranit.
Në lidhje me këtë është thënë poezia:
Nëse je në një mirësi mirëmbaje atë sepse mëkatet i shuajnë mirësitë
Pra, në konkluzion themi se mëkatet janë zjarri që djeg mirësitë ashtu sic zjarri djeg drutë.
E lusim Allahun që të na ruajë nga zhdukja e mirësive dhe nga ndryshimi i selametit.
4) Ndrojtja nga Allahu dhe frika nga ndëshkimi i Tij. Kjo arrihet me bindjen e vërtetë në premtimin e Allahut dhe në kërcënimin e Tij, duke besuar tek Allahu, tek libri i Tij dhe i Dërguari i Tij. Ky mjet forcohet në varësi të diturisë dhe jekinit, ashtu sic dobësohet me dobësimin e tyre. Allahu ka thënë: “ Ata që më së shumti i frikësohen Allahut janë dijetarët” (Fatir 28) Dikush nga selefët ka thënë: Mjafton frika e Allahut si dituri dhe mjafton mashtrimi i vetvetes kundrejt Allahut si injorancë.
5)Dashuria ndaj Allahut, duke qenë shkaku më i fortë në përmbajtjen e vetvetes nga kundërshtimi i Tij, sepse i dashuri i bindet të dashurit të tij. Sa më shumë që forcohet pushteti i dashurisë në zemër, aq më shumë e kërkon bindjen dhe braktisjen e kundërshtimit. Mëkati dhe kundërshtimi ndodhin atëherë kur dobësohet dashuria dhe pushteti i saj. Ka dallim të madh ndërmjet personit që braktis kundërshtimin e zotëriut të tij nga frika e kamzhikut dhe atij që e braktis mëkatin nga dashuria për zotëriun e tij. Në lidhje me këtë ka thënë Umeri radijallahu anhu: Sa rob i mirë është Suhejbi, edhe nëse nuk do e kishte frikë Allahun nuk do e kundërshtonte Atë. Dmth edhe nëse do supozohej se nuk e ka frikë Allahun, në zemrën e tij kishte dashuri për Allahun dhe madhërim për Të, duke qenë e mjaftueshme për ta frenuar nga gjynahu.
I dashuri i sinqertë e ndjen në vetvete mbikqyrjen e të dashurit të tij, që mbikqyr zemrën dhe gjymtyrët e tij. Shenjë e ciltërsisë së dashurisë është ndjesia e kësaj mbikqyrjeje dhe të qënurit prezente me të. Këtu kemi një urtësi që ia vlen të theksohet:dashuria e thjeshtë(e thatë) nuk arrin të shkaktojë këtë ndikim për sa kohë që nuk shoqërohet me madhërimin e të dashurit, sepse nëse do shoqërohej me madhërim dhe vlerësim, kjo do shkaktonte detyrimisht turp dhe bindje. Ndërsa dashuria e thjeshtë e zhveshur nga madhërimi, shkakton vetëm një lloj prehjeje, qetësimi dhe përmallimi por ndryshon në gjurmët dhe ndikimet që lë pas. Njeriu e inspekton zemrën e tij dhe gjen në të një lloj dashurie për Allahun por e cila nuk është e mjaftueshme për të braktisur mëkatin, dhe shkaku i kësaj është pikërisht zhveshja e kësaj dashurie nga madhërimi. Nuk ka gjë më të rëndësishme se përjetimi i zemrës së kësaj dashurie të shoqëruar me madhërimin e Allahut. Kjo është nga dhuratat më të mëdha të Allahut që i jep robit të Tij. Kjo është mirësia e Allahut që ia jep kujt të dojë.
6) Fisnikëria e shpirtit,vlera e tij, pastërtia e tij, krenaria e tij dhe dieta e tij qëndron në përzgjedhjen e veprimeve duke iu larguar shkaqeve të cilat e ulin personalitetin, fisnikërinë, vlerën e tij dhe e bëjnë të ngjasëm apo të krahasueshëm me njerëzit e ulët.
7) Njohuria e thellë në lidhje me përfundimin e keq të mëkatit,me gjurmët e shëmtuara që lë pas dhe dëmin që shkakton: nxirjen e cehres, errësimin e zemrës, ngushtimin dhe stresimin e saj, dhimbjen dhe pikëllimin, coroditjen dhe hallakatjen, dobësimin në përballjen me armikun(shejtanin, etj), zhveshja nga stolisja, dilema në zgjedhje, braktisja që i bëhet nga Mbrojtësi dhe Përkrahësi, i afrohet armiku i përbetuar, i fshihet dituria për të cilën ai ishte i përgatitur, harron ato që dinte ose së paku i dobësohet memoria detyrimisht, rrezikon të sëmuret në mënyrë të pashpresë, sepse mëkatet e vdesin zemrën, poshtërohet pasiqë ishte krenar, robërohet tek armiqtë e tij pasiqë ishte zotërues i lirë që trembeshin armiqtë prej tij, ia dobëson zbatimin e kontrollit tek ata që ka nën posedim, as të brendshmit nuk i komandon dot sic duhet dhe as nuk e shtrin dot më tej sundimin e tij, i këmbehet siguria me frikë, sepse njerëzit më të frikësuar janë ata më së shumti bëjnë mëkate, i këmbehet prehja me vetmi, sa më shumë që mëkaton aq më i vetmuar ndjehet, i këmbehet kënaqësia me zemërim, i këmbehet qetësimi, siguria, strehimi, me përzënie dhe largim. Bie në pusin e pikëllimeve, duke ngelur gjithmonë i brengosur, sa herë që shijon një kënaqësi tundohet tek një tjetër që nuk e arrin dot, dhe padyshim, ato që nuk i arrin janë shumëfish më tepër se sa ato që ka mundësi t`i kryejë.Sa më shumë që i shtohet tundimi dhe pafuqia për ta përmbushur atë, aq më shumë i shtohet brengosja dhe pikëllimi i tij. Sa zjarr i rrezikshëm dhe dënues është ky lloj zjarri para se të ndëshkohet me zjarrin e Allahut, i ndezur fort i cili arrin deri në zemra. Nga pasojat e mëkatit është varfërimi pas pasurisë shpirtërore, sepse ai ishte i pasur me kapitalin e besimit, duke e investuar dhe fituar me të përfitime dhe shpërblime të shumta.Ndaj nëse humbet kapitalin e pasurisë së tij shndërrohet në një të varfër të gjorë. Pra, ose do përpiqet që ta rikuperojë kapitalin e tij me pendim të pastër, me përpjekje serioze dhe angazhim ose përndryshe i ka humbur fitimet e mëdha së bashku me kapitalin e tij. Mëkati e pakëson furnizimin, robit i ndalohet rrizku për shkak të mëkatit. Mëkati e dobëson trupin dhe shëndetin e njeriut. Ia humbet autoritetin dhe ëmbëlsinë e cehres së tij, të cilën e fitoi me adhurime, duke e këmbyer me poshtërim dhe përcmim. Mëkati e bën robin të urryer tek njerëzit dhe e ftoh me ta. Ia humbet gjënë më të cmuar, më të vlefshme dhe të parikuperueshme: kohën. Mëkati e bën armikun(shejtanin) që ta lakmojë dhe synojë atë , madje dhe ta mposhtë , sepse kur e sheh që i bindet dëshirave me të cilat kundërshtari e urdhëron, i shtohet lakmia dhe e mendon seriozisht pushtimin dhe rrënimin e tij, duke e konvertuar në pasues të tij që të jetë ai kujdestari mbrojtës për të dhe jo Allahu, mbrojtësi dhe përkujdesësi i vërtetë . Mëkati e nxin dhe e vulos zemrën.Sa herë që robi mëkaton i shënohet një pikë e zezë në zemrën e tij, nëse pendohet i pastrohet zemra e tij, nëse mëkaton përsëri i shënohet një tjetër pikë e zezë , dhe vazhdon në këtë linjë derisa ia mbulojnë zemrën e tij, kjo është er-ran (nxirje dhe kllaposje e zemrës). Allahu ka thënë : “ Zemrat e tyre janë nxirë për shkak të veprave që bënin”(Mutafifin 14). Mëkati ia humbet ëmbëlsinë e adhurimit, ndaj kur e kryen atë nuk ia ndjen gjurmët e dëshiruara:ëmbëlsinë , forcën, shtimin e besimit, logjikimin, lakmimin në botën tjetër, ndërkohë që adhurimi i mbjell në zemër këto ndjenja patjetër.Mëkati e pengon zemrën nga shkëputja prej kësaj dunjaje duke mos e dëshiruar zbritjen në mejdanin e Gjykimit. Zemra vazhdon që të jetë e coroditur, e përhumbur, derisa papritmas transferohet nga kjo dunja dhe mbërrin në Ahiret, ndërsa nqs zemra transferohet paraprakisht shpirtërisht në botën tjetër, e mirëpresin flladet e suksesit dhe të përkujdesjes nga cdo anë , i përmblidhen cështjet dhe është i përqendruar, e kryen qëllimin e tij dhe e përgatit furnizimin e nevojshëm për në Ditën e Ringjalljes. Prandaj për sa kohë që nuk transferohet me shpirtin e tij në ndjesinë e botës tjetër, atë herë do përjetojë lodhje, coroditje, përtaci, mungesë angazhimi, pasoja të pashmangshme. Mëkati shkakton braktisjen e njeriut nga Allahu, nga engjëjt dhe nga robërit e mirë . Nëse njeriu e braktis adhurimin e Allahut dhe angazhohet me mëkatet, atëherë ndëshkohet me braktisjen e Allahut, me braktisjen e engjëjve dhe njerëzve të mirë .E kundërta ndodh nëse njeriu i drejtohet Allahut, atëherë dhe Allahu i kushton atij përkujdejse dhe i bën zemrat e njerëzve që të kthehen nga ai person. Mëkati thërret nga pas një mëkat tjetër, duke forcuar njëri tjetrin dhe më pas thërrasin një të tretë , e më pas një të katërt e kështu me rradhë duke u mbuluar nga mëkatet dhe duke e rrethuar të këqijat e tij nga të gjitha anët.
Dikush nga selefët ka thënë : Nga shpërblimi për veprën e mirë është suksesi për një tjetër vepër të mirë pas saj, ashtu sic nga ndëshkimi për të keqen është veprimi i një tjetër të keqeje. Nga pasojat e mëkatit është humbja e gjërave më të dashura dhe më të mira se sa kënaqësia e atij mëkati, sepse Allahu e ka bërë ligj që të mos i mundësojë njeriut të shijojë kënaqësitë e të ndaluarave në dunja dhe kënaqësitë e Ahiretit sic thotë i Lartësuari: “ Dita në të cilën jobesimtarët do i paraqiten zjarrit dhe u thuhet: Ju i keni shpenzuar të mirat tuaja në dunja dhe i shijuat ato” (Ahkaf 20). Ndërsa besimtari nuk i konsumon të gjitha kënaqësitë e tij në dunja, përkundrazi lë një pjesë të mirë të tyre për në botën tjetër.Ndërsa kafiri i cili nuk beson në botën tjetër është shumë i përkushtuar që të shijojë të gjithë pjesën e tij në këtë dunja me të gjitha kënaqësitë .
Njeriu duhet të jetë i bindur se veprat e tij janë furnizimi për botën tjetër dhe mënyra për amshueshmërinë në vendbanimin e amshueshëm, e nëse furnizohet me mëkate, kjo do e cojë në vendbanimin e mëkatarëve dhe kriminelëve, ndërsa nqs furnizohet me adhurime do përfundojë në vendbanimin e të bindurve të Allahut dhe të përkujdesurve prej Tij.
Njeriu duhet të jetë i bindur se shoqëruesi i tij në varr është vepra e tij, atë ka mbrojtës, mik që i shkakton prehje, ndërmjetësues tek Zoti i tij, polemizues dhe debatues në vend të tij, ndaj nëse do, le ta ketë me vete këtë shoqërues ose nëse do të kundërtën le ta kthejë atë kundra vetes.Njeriu duhet të jetë i bindur se veprat e mira e ngrenë lart robin, ia ngrenë nivelin, e lartësojnë drejt Allahut, në varësi të lidhjes së tij me adhurimin do jetë dhe ngjitja e tij.Po ashtu veprat e këqija e ulin njeriun dhe e tërheqin drejt humnerës, e tërheqin që të bëjë pjesë në rradhët e njerëzve më të ulët, në varë si të lidhjes së tij me ato vepra, është dhe niveli i zbritjes. Allahu ka thënë : “ Tek Ai ngjitet fjala e mirë dhe i ngre lart veprat e mira” (Fatir 10) dhe thotë
: “Ata që përgënjeshtruan argumentet tona dhe u treguan arrogantë ndaj tyre, nuk u hapen portat e qiellit” (Araf 40) pra përderisa nuk u hapën portat e qiellit për veprat e tyre po ashtu nuk u hapen as për shpirtrat e tyre pasiqë ndahen nga kjo dunja.
Besimtarët , veprues të veprave të mira, i kanë të hapura portat e qiellit për të pritur vepart e tyre të mira që të arrijnë tek Allahu, ndaj janë të hapura për shpirtrat e tyre ashtuqë të arrijnë tek Ai dhe të qëndrojnë para Tij, Ai i mëshiron dhe urdhëron që emrat e tyre të shkruhen në Ilijjin.
Mëkati e bën robin që të dalë jashtë fortifikatës së Allahut në të cilën nuk humbet kurrë , ndërsa duke mëkatuar del nga kjo fortifikatë duke u bërë pre e hajdutëve, kusarëve dhe grabitësve. E cfarë mund të pritet për dikë i cili del nga fortifikata mbrojtëse ku nuk e prekte asgjë e keqe dhe ekspozohet në shkretëtirë të frikshme, e cila është vetëm strehë e hajdutëve dhe kusarëve, si mendoni a do i lënë gjë pa grabitur?!
Mëkati shkakton zhdukjen e bereqetit, në cdo gjë , qoftë nga të dunjasë apo Ahiretit, sepse ashtu sic adhurimi sjell bereqet në cdo gjë , ashtu dhe më kati zhduk cdo bereqet.
Në total themi se pasojat e shëmtuara të mëkateve janë më të shumta se sa mund të arrijmë që të identifikojmë prej tyre ashtu sic ndikimet e mira të adhurimeve janë më të shumta se sa të mund të arrijmë që t`i përmbledhim. Cdo e mirë e dunjasë dhe Ahiretit qëndron në bindjen ndaj Allahut, ndërsa e gjithë e keqja e dunjasë dhe Ahiretit qëndron në mëkatimin ndaj Tij. Në disa transmetime të haditheve kudsijeh thuhet: Allahu tha: Kush është ai që mu bind Mua dhe përfundoi fatkeq apo kush është ai i cili më kundërshtoi Mua dhe u lumturua?!
8) Shkurtimi i shpresave dhe bindja se së shpejti do transferohet nga kjo dunja, është si një udhëtar që hyri në një fshat duke qenë i vendosur se pas pak kohe do largohet nga aty, ose si një udhëtar i cili qëndroi nën hijen e një peme derisa pushoi dhe më pas u nis përsëri duke e lënë pas atë hije. Pra duke qenë i bindur për kohën e shkurtër të qëndrimit të tij dhe afatin e transferimit, do përpiqet të braktisë cdo gjë e cila e rëndon në këtë udhëtim të tijin apo e dëmton ose më së paku nuk i bën dobi. I kushton rëndësi transferimit në mënyrën më të mirë të mundshme me kushtet që ka. Nuk ka gjë më të dobishme për njeriun se sa kufizimi i shpresave dhe nuk ka gjë më të dëmshme se sa lënia e gjërave për më vonë dhe shpresat e gjata mashtruese.
9) Shmangia e teprimit në ushqim,pije, veshje, fjetje, shoqërim me njerë zit, sepse thirrësi për në mëkate buron pikërisht nga tepricat e këtyre faktorëve, sepse ato kërkojnë rrugëdalje dhe shkarkim, për të cilat rrugët e të lejuarës ngushtohen ndaj kapërcen në të ndaluarën. Nga faktorët më të dëmshëm në këtë aspekt është zbrazëtia kohore(koha e lirë ) dhe papunësia(mos angazhimi me dicka të dobishme, dunjaje apo Ahireti), kjo sepse shpirti i njeriut nuk e pranon zbrazëtinë , nëse ti nuk e angazhon me dicka të dobishme atëherë vetë -angazhohet me atë që është e dëmshme.
10) Shkaku i fundit, i cili është njëkohësisht përmbledhësi i gjithë shkaqeve:Rrënjosja dhe qëndrueshmëria e pemës së besimit në zemër. Durimi i njeriut kundrejt mëkateve është në varësi të forcës së besimit, sa më i fortë të jetë besimi i tij, aq më i plotë është durimi i tij dhe sa më shumë që dobësohet besimi aq më shumë dobësohet durimi. Kush e përjeton besimin me mbikqyrjen e Allahut, duke iu larguar të ndaluarave dhe duke i urryer ato dhe vepruesin e tyre, kush e përjeton besimin me shpresimin në shpërblim dhe në xhenet, si dhe duke iu frikësuar ndëshkimit dhe zjarrit, padyshim që do frenohet dhe do i shërbejë kjo dituri që buron nga besimi. Kush mendon se mund të jetë i fortë në braktisjen e mëkateve pa pasur besimin e rrënjosur në zemër, e ka gabim. Sa më shumë që forcohet kandili ndricues i besimit në zemër dhe ia ndricon të gjitha anët duke shpërthyer drita gjithandej, dritë e cila përcohet tek gjymtyrët duke i gjallëruar ato dhe duke e përshpejtuar përgjigjen e tyre ndaj thirrjes së besimit, duke iu dorëzuar me bindje, nënshtrim, pa kurrfarë rëndese apo pakënaqësie, përkundrazi e kënaqur dhe e gëzuar me këtë thirrje kur i drejtohet, ashtu sic gëzohet i dashuri me thirrjen e të dashurit të tij bamirës nderues. Padyshim që në këtë situatë e mirëpret thirrjen e tij në cdo kohë dhe është i gatshëm që t`i përgjigjet me besnikëri.
Allahu përzgjedh me mëshirën e Tij kë të dojë , vërtetë Allahu është Dhurues i pamasë i mirësive.
Marrë nga www .sahab.net
Përktheu: Shuajb Rexha